Słodka? - wstydliwa niewiedza, czyli trochę o tym, czego powinniśmy się nauczyć

To był jeden z tych przemoczonych dni, lepkich wsączającą się przez skórę, ołowianą wilgocią. Chłód marznącej mgły przenika wówczas na wskroś, aż do szpiku kości, rozcieńczając krew i wrażliwość, a pole widzenia zangle zawęża się do czubka własnego nosa, przysłoniętego szalikiem. Metalowy słupek, na którym opierał się przystanek wpijał mi się w plecy, odciskając ziębiącą pręgę, równoległą do linii kręgosłupa. Na gładkiej powierzchni, powleczonej popielatą farbą skraplały się lśniące łezki słotnego dnia. Moje przelotne spojrzenia szybowały od sylwetek przygarbionych chłodem przechodniów do mknących samochodów, by od czasu do czasu opaść w zadumie na fasady dobrze znanych budynków.

Nie wiem, jak długo trwały czyjeś proszalne nawoływania, zanim dotarły do mych uszu, szczelnie osłoniętych wełnianą czapką, osłoniętą dodatkowo przytulną głębią kaptura. 

★

Oplątana niezliczonymi zwojami kraciastego szalika, bezskutecznie próbowałam ochronić się przed niespodziewanymi smagnięciami przewrotnego wiatru, ale powzięte środki prewencyjne były tyleż bezskuteczne, co ograniczające ruch i tępiące wszystkie zmysły. Głos, przebijający się przez miejski zgiełk i gwar rozmów należał do tych wysokich, zaostrzanych dodatkowo gorączkowością i dojmującą bezsilnością. Wstrząśnięta niespodziewanym dźwiękiem rozejrzałam się dokoła, by ujrzeć wykrzywione zniesmaczeniem twarze trzech leciwych kobiet i promiennie uśmiechnięte buzie szczebioczących studentek. Przed zastępem dziewcząt stał dość korpulentny jegomość o gładkim, jakby polerowanym jowialnością obliczu, ściskający pod pachą wytartą odwiecznością, skórzaną aktówkę, pełnych szelestów, rutyny i urzędniczej znajomości życia, która wyklucza wszelkie zdumienia i potępia uniesienia. Niczym nieskrępowane studentki, roztrząsały między sobą kwestie nękających ich egzaminów, wplatając pomiędzy ekspresywne relacje i plastyczne charakterystyki wykładowców szczerą naiwność pierwszych kobiecych dylematów.

★

Za przytupującymi ze zniecierpliwienia lub chłodu kobietami, na drewnianej ławeczce siedziała dwudziestokilkuletnia dziewczyna skulona z zimna i strachu. Zapinany na mosiężne zatrzaski płaszczyk koloru dojrzałych renklod, podkreślał przeciętną urodę, pozbawioną jednak przykrego miana pospolitości, raczej z rodzaju tych łagodnie mysich, tak dobrze znanych, że po prostu niknących pośród tylu podobnych. Dokoła okrągłej twarzy nieznajomej wiły się skręcone wilgocią pukle włosów, wymykające się spod nagietkowej grubej czapki, równie orzechowe, jak rozwarte szeroko we wstydliwej bezradności oczy. 

To, co mnie zdziwiło na równi z wysokim rejestrem głosu była właśnie twarz, wykrzywiona w niezwalczonym paroksyzmie rozpaczy, której przyczyną może być jedynie pewność własnej bezradności w obliczu przeczuwanego i niestety nieuchronnego niebezpieczeństwa. Powoli zaczęłam rozróżniać pojedyncze słowa, choć trudno było wyłowić sens prośby, zbitej w niepokojący, ocierający się o skowyt błaganie.

★

Bystre staruszki prędko złowiły moje poruszenie, a ich rozwodnione spojrzenia spoczęły na mnie w pełnym napięcia oczekiwaniu na reakcję dotychczas nieruchomego, a więc nieinteresującego je punktu w pejzażu. Nieznajoma dziewczyna, kołysząc się w przód i w tył zwracała się do nich kolejno:

 – Czy ma Pani coś słodkiego?

W pierwszej chwili wzięłam to za groteskową igraszkę, okrutny w swym wyrafinowaniu żart, chociaż wiedziałam, że prośba rwana płaczliwością, zdolna szarpnąć nawet sercem z litej skały nie może przecież być tylko płochą drwiną.

– Czy ma pani coś słodkiego? Nie mam pieniędzy. Zaraz zasłabnę. Za chwilę mam autobus, a ja nie mam nic słodkiego i zaraz zasłabnę. I nie mam pieniędzy, a zaraz zasłabnę. Bo nie mam nic słodkiego. I…

Wtedy w mojej głowie zaczął świtać pewien domysł, jakieś bełkotliwe echo lekcji prowadzonych przez szkolną higienistkę, strzępy zasłyszanych rozmów, pogłoski, rujnowane niepewnością i w gruncie rzeczy dyletantyzmem. Docierało do mnie, że przyczyna tego desperackiego krzyku tkwi głębiej, aniżeli mogłoby się wydawać – dziewczyna cierpiała na cukrzycę, a pozostawiona samej sobie mogła nagle zapaść w studnię omdlenia. Sądząc po tym, jaką imponującą empatię wykazywała otaczająca mnie grupa nieznajomych, zaczęłam powątpiewać w to, że ktokolwiek mógłby jej pomóc, jeżeli dziewczyna w wyniku domniemanej hipoglikemii nagle straci przytomność i osunie się na emaliowany deszczem chodnik.

★

Podeszłam do niej i zapytałam spokojnie, powściągając zwątpienie we własną odwagę i zbawicielskie moce, czy mogę jej jakoś pomóc. Pytania i prośby, dotychczas daremne, zlały się teraz w długie pasmo, zespolone jednym oddechem nadziei i strachu, zakończone oświadczeniem, że jest chora i obawia się tego, co za moment jej grozi. Przerażona patrzyła na mnie swoimi sarnimi, tkliwie orzechowymi oczyma, dokoła których wykwitały delikatne fiołkowe cienie, pogłębiane jeszcze głębokim brązem rzęs i mocno zarysowanych brwi. Szczęki nadal zaciskała kurczowo, aż sama poczułam ból każdego z mięśni. Jej mimika był porażająca – strach wyrzeźbił w jej twarzy zasmucającą maskę rozpaczy i bezsilności. Nie wiedząc, co słodkiego mogłabym jej przynieść, a chcąc uśmierzyć jej paniczny strach, zapytałam, co mogę jej kupić.

– Bułkę. Zwykłą bułkę. Poproszę ciemną bułkę. Zapewniłam dziewczynę, że pobiegnę do pobliskiego kiosku i kupię jej bułkę.

Brązowe oczy zrobiły się jeszcze większe i bardziej szkliste, więc nie czekajac aż skończy protestować i przepraszać, że nie ma przy sobie pieniędzy, pobiegłam w górę ulicy, nie mówiąc jej, że ja także nie mam przy sobie gotówki.

★

Podczas tych kilku sekund bułka zaczęła pęcznieć w mojej wyobraźni do pulchnego remedium, hojnie obsypanego galaktykami maku i sezamu. Wszystkie bułki, które zjadłam w swoim życiu zaczęły kołować w malignie wyobraźni. 

Widziałam sztangielki, w które wgryzałam się pierwszymi ząbkami, kiełkującymi  na nagich jeszcze dziąsłach; 

bułki wodne, grubo posmarowane masłem i najsłodszym dżemem truskawkowym, które popijałam gorącym kakao podczas zimowych ferii i zimnym mlekiem na wakacjach;

 chrupiące kajzerki, których cięte, podobne parasolkom wierzchy drążyłam, wyciągając najpierw puszysty miękisz;

ukochane bułki kukurydziane, złote ciepłą żółcią sierpniowych jaskrów, chropawe od pokrywającej ich przygarbione grzbiety kaszki; 

chałki, lekkie jak obłoki, którym odrywałam kruszonkę, pozostawiając ją jako najpyszniejsze zwieńczenie pierzastej chmurki, pachnącej wanilią i rodzynkami; 

poczciwe grahamki, których drobne drobiny osiadały na zdziwionym podniebieniu. Przypomniały mi się wszystkie wizyty w piekarniach i cukierniach, podczas których wpatrywałam się w bułczane kopuły, poszukując tej najbardziej chrupiącej i smakowitej. 

Z całą galerią pieczywa przed oczami pomknęłam do kiosku, by dowiedzieć się, że nie mogę tam zapłacić kartą. 

A ja też nie miałam pieniędzy…

★

Zaczęłam wywracać kieszenie i przeglądać wszystkie przegródki portfela, łudząc się, że przecież muszę mieć chociaż kilka monet, za które kupię spokój i bezpieczeństwo dziewczynie. Szukając pieniędzy obmyślałam jednocześnie plan zapożyczenia się u któregoś z przechodniów, albo ekspresowe żebrów. Nareszcie, zimny dotyk metalu mnie ocucił. Znalazłam dwa złote, i wyrzuciłam je kolejnej legendzie uprzejmości – przysadzistej, siedzącej w ciepłym akwarium dusznego kiosku brunetce. Kupiłam jedyną namiastkę razowego pieczywa, jaka pozostała w kiosku do tej pory – toskańską bułeczkę i pomknęłam na przystanek.

★

Dziewczyny nie było.

– Pojechała przecież! – mruknęła jedna z leciwych kobiet, owinięta szczelnie w grafitową kurtkę, pomiętą jak skrzydła nietoperza. Na szyi miała zawiązaną chustkę, tkaną mdłą pstrokacizną kwiatów. Wysuwając dolną wargę międliła jakieś półszepty, z których nic nie zrozumiałam, ale wiedziałam, że w tym mamrocie czai się coś głębszego.

Stałam nieruchomo, z gardłem zduszonym gniewem wobec własnej bezmocy i zatwardziałości tych pań pod pozorami jowialności, skrywających egoizm i jakiś dziwny niedosyt sensacji. Czyżby ich wrażliwość już tak stępiała, że nie potrafią nawet odpowiedzieć na zadawane im pytania? Odwracały się od dziewczyny, jakby w obawie, że zaszkodzą jej samą przychylnością. Dostrzegałam w ich twarzach wstyd, w kącikach oczu, oplecionych deltą cieniutkich zmarszczek czaiło się. niedopowiedzenie. 

Studentek nie było i pocieszyłam się myślą, że wsiadły do tego samego autobusu, więc być może empatia rówieśnictwa doprowadzi chorą na cukrzycę dziewczynę do domu całą, bo już zdrową nie.

★

Smutnym epilogiem historii była demaskacja tajemnicy jednej z kobiet, która – jak się okazało podczas wsiadania do tego samego autobusu – niosła ze sobą foliową torbę. Transparentność opakowania ujawniała czarodziejską zawartość. Firmowa torba jednej z najznamienitszych miejskich cukierni była wypełniona pieczywem i kuszącą słodyczą wypieków, owiniętych w pergamin. Czy rzeczywiście wszystkie cenniejsze niż przytomność dziewczyny? Nie mnie to oceniać…

★

Dlaczego o tym piszę? Ponieważ uderzyła mnie głuchota ludzi, ich trwanie ponad krzykiem zrozpaczonej dziewczyny, narażonej przez hipoglikemię na rzeczywiste niebezpieczeństwo. Bardziej jednak obezwładniającym ciosem był nagły przebłysk, obnażający mi moją własną ignorancję. Przecież ja nawet dokładnie nie wiem, co to cukrzyca, nie mam pojęcia, z jakim niebezpieczeństwem się wiąże, do czego może doprowadzić… Wtedy, na przystanku chciałam z rozpaczy gryźć metalowe słupki, na których opierała się stabilność przystanku – cichego świadka codziennych scen, których inscenizatorem jest przypadek i egotyzm.

★

Napiszcie, proszę, czy staliście się kiedyś świadkami podobnej sceny? I jaka jest Wasza świadomość na temat cukrzycy? Ja jestem teraz pewna jednego – muszę jak najszybciej nadrobić zaległości w tej kwestii.

Z pocałunkami lutowymi-lodowymi

Karpacka Biel